Türk El Dokuma Halısı
Türkiye’de çok yaygın olan el sanatlarından biri halı dokuma tekniği sanatıdır. Türk halıları tüm dünyada tanınmakta, bilinmekte ve halı meraklıları tarafından takip edilmektedir. Bu sanat eserleri hediye olarak oldukça rağbet görmektedirler.
Türk El Dokuma Halısı
Dokuma tezgahlarında el ile yapılan Halılar Selçuklu dönemine kadar geri gitmektedir. En eski bulgular Hıristiyanlık öncesi çağa dayanmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde bu el sanatı Sultanlar tarafından teşvik edilmiştir. Böylece 15. ve 16. Yüzyılda Saray imalathanelerinde görkemli Türk Halıları ortaya üretilmiştir. Bunlardan bazıları günümüzde Sultanahmet Camiinin yanında bulunan Halı Müzesinde sergilenmektedir. İbrahim Paşa Sarayında bulunan Türk İslam Sanatı Müzesinde de çok eski zamana ait antika Türk el dokuma halısı sergilenmektedir.
El Halısının Kullanım Alanları
Halılar doğal liflerle üretilmektedir. Genelde yün ve ipekten dokunmaktadırlar. Yün halılar daha ziyade yerde kullanılmış veya perde olarak özellikle göçebeler tarafından günlük kullanıma hizmet vermiştir. Daha değerli olan ipek halılar duvar süsü veya seccade olarak kullanılmıştır. En değerli İpek halılar İstanbul’un yakınındaki Hereke bölgesinde imal edilmektedirler. Diğer önemli halı merkezleri Anadolu’daki Kayseri ve Konya şehirleridir.
Halıda Renklendirme
Halı desenlerinin oluşturulmasında ipler genelde meyve taneleri, kökler veya bitkiler gibi doğal hammaddelerden oluşan boyalar ile boyanmıştır. Ancak son yüzyılda bu doğal renklendiriciler tamamen piyasadan kalkarak yerlerini kimyasal renklere bırakmışlardır. Günümüzde renk hazırlanmasının eski geleneğini korumak amacıyla ve doğal renkler kullanarak yüksek kaliteli halı üretimini teşvik için projeler yapılmaktadır. Doğal halılar yıllar içinde solmalarından, renk değişimlerinin biraz silik olmasından veya hafif ton değişikliklerinden tanınmaktadırlar.
Türk El Dokuma Halısı Örnekleri
Örnekler Yüzyıllar içinde gelişmiş ve değişmiştir. Başlangıçta basit olan örnek ve semboller Osmanlı İmparatorluğunda yerlerini hayvan motifleri ve bitki motiflerine bırakmışlardır. 16. Yüzyılda ortaya çıkan Holbein halıları ise geometrik örneklerden oluşmaktadırlar ve resimlerinde ilk kez bu tür motifler görünen ressamın adı verilmiştir.
El Dokuma Halıların Kalitesi
Sonuçta halıların kalitesi sadece kullanılan malzemeye bağlı değildir. Bunun yanında düğüm sayısı da önemlidir. Ölçü birimi olarak metrekare kullanıldığında basit bir halının 1 metrekaresinin 100.000 düğüme sahip olduğu görülmektedir. Değerli bir halıda ise metrekareye 10 milyon kadar düğüm düşer.
