Halı yapımında kullanılan birçok elyaf türü vardır.

Yün Halı Elyafı

Yün Halı Havı Elyafı

Bu yazıda incelediğimiz elyaflar halı ve halı havı nda bulunan doğal elyaflardır.

Yün:

Yün, halı üretiminde bilinen en nitelikli elyaf olup halı elyaflarının karşılaştırılmasında bir standart oluşturmaktadır. Ağırlıklı olarak dokuma halılarda kullanılan yün elyafın 80/20 olarak tabir edilen ve %80 yün ve %29 naylon içeren karışımı, naylonun dayanıklılığını ve yünün kalitesini taşıması nedeniyle en çok tercih edilen birleşimdir. Yün, lekelenmeye karşı dirençli olduğundan kolaylıkla temizlenebilmektedir. Oldukça iyi aşınma direncine sahip olan yün bu nedenle dayanıklıdır ve ayrıca esnektir. Alev almaya da yüksek direnç gösteren bir elyaf olan yün, statik enerji üretmemektedir.




Keçi At Kılı Elyafı

Keçi At Kılı Elyafı Halı Havı İpliği

Hayvan Tüyü:

Keçi, at, inek ve domuz tüyleri de halı üretiminde kullanılan elyaflardır. Bu elyaflar halı havında sıklıkla yapay ipek ve yünle birlikte bulunur. Bu kombinasyonlar, elyafın dayanıklılığını arttırmakla beraber alev almazlık sağlamakta ve kirlenmeyi önlemektedir.







Jüt İplik

Jüt İplik

Jüt:

Bir elyaf olarak Jüt, koyu kahverengi bir bitki olup genellikle halıların alt kaplamasında kullanılmaktadır. Cord tipi halılardaki kullanımı bazen yapay ipek ile karıştırılarak gerçekleştirilmektedir.






Hindistan Cevizi İpi

Hindistan Cevizi Jüt İpi

Hindistancevizi Lifi (Coir):

Genelde ufak paspas ve yolluklarda kullanılan bu elyaf hindistan cevizinden elde edilmekte ve özellikleri bakımından sisale benzemektedir.







Pamuk İpliği

Pamuk İpliği

Pamuk:

Çoğunlukla kilim yapımında kullanılan pamuk uzun ömürlü bir elyaf olmasına rağmen kolay lekelenmektedir. Yıkanır olması nedeniyle banyo kilimlerinde kullanımı yaygındır. Anadolu’nun bazı bölgelerinde atkı ve çözgü kısımları pamuk iplikten üretilir.






İpek Elyaflı İplik

İpek Elyaflı Halı Havı İpliği

İpek:

Genellikle lüks bir elyaf çeşidi olan ipek, el dokuma halı ve kilimlerde tercih edilir. Ancak, elde edilmesinin zahmetli olması, ipeği hem pahalı kılar hem de ev tekstilinde, özellikle halılarda, yaygın kullanımını sınırlar. Zira, bu nadir ve kıymetli malzeme, üretim maliyetlerini artırır ve bu da genelde diğer elyaf çeşitlerine yönelimi teşvik eder.







Metal Elyaflı İplik

Metal Elyaflı Halı Havı İpliği

Metal:

Sentetik halılarda statik yükü azaltmak için elyaf içine karıştırılarak kullanılır. Bu halı havı pek yaygın değildir. Çünkü metal mukavemet açısından sağlam olsa da kullanım kolaylığı açısından pek tercih edilmeyen bir halı havı.





HALI TÜRLERİ

Axminster:

Kesik havlı bir halı olan Axminster, genel olarak desen ile kullanılır. Halının kalitesi, hem yapımında kullanılan elyafın çeşitine, hem de  miktarına bağlıdır. Havın yüksekliği shaggy halılardakinden biraz daha kısadır. Axminster, duvardan duvara olarak da bulunabilmektedir.

Wilton:

Rölyef halı olarak bilinen Wilton tipi halılarda elyaf aralıksız olarak dokunur. Bu teknik, tezgahtaki renklerin sayısını kısıtlamaktadır. Desen çeşitleri de mevcut olan Wilton halılar, çoğunlukla sade ve düz bir yapıda bulunur. Parça ve duvardan duvara çeşitleri de bulunmaktadır.

Tafting:

Jüt ya da polipropilenden oluşan altlık içinden geçirilen yüzlerce iğne ile istenilen uzunlukta ilmikler oluşturularak üretilen tafting halıların parça ya da duvardan duvara çeşitleri vardır.

Cord:

Wilton tipi halılara benzer bir üretim tekniği kullanarak Cord halıları üretiriz ve tamamıyla kadife bir görünüm elde etmek için ilmikleri kesmeden bırakırız. Genelde yapay elyaflar kullanmayı tercih etsek de, hayvan tüylerinden üretilen Hair Cord halılar da oldukça dayanıklıdır. Böylece, estetik bir görünümün yanı sıra dayanıklılık açısından da üstün halı seçenekleri sunarız.

Hint Halıları:

Genellikle Hint halıları, kirli beyaz tonlarda üretilen el halılarıdır. Bu halıda hav, halı altlığına ilmik atılmış ve örülmüş bir şekilde bulunur. Kilim ve duvardan duvara seçenekleri mevcuttur.

Keçe-Rip Halı:

Bu tip halılarda hav bulunmamaktadır. Elyafın halı altlığına, iğne delgileme ve dolanmasıyla üretilmektedir. Bu tür halılarda, halı altlığı akrilik reçine ile kaplanır. Üretiminde kullanılan elyaf çeşitleri arasında naylon, jüt ve polipropilen yer almaktadır. Reçine bazlı yapıştırıcı ihtiyacını elemekte olan kaynakla birleştirme gibi yeni üretim teknikleri gelişmektedir.

HALI HAVI

Halı elyaflarını etraflıca inceledikten sonra artık halıların çeşitlerini, özelliklerini ve performanslarını inceleyebiliriz. Kesik havlı, bukle havlı ve bu ikisinin kombinasyonundan olan kesik&bukle(rölyef) olmak üzere üç temel halı havı vardır. Kesik havlı halılarda elyaflar halı yüzeyinin üst kısmında toplanmaktadır. Hav derinliği kısa ve düz, uzun ve shaggy olmak üzere değişkenlik gösterir. Sert bükme elyaf kullanılmış ise halıda sıkı ve sert bir doku oluşur.

Elyafı keserek Axminster, Wilton ve tufted halılarda kullanılan oymalı bir görünüm elde edersiniz; ancak bukle havlı halılarda elyafı kesmeden bırakarak, elyafın uzunluğu ve tipine bağlı olarak gevşek ve shaggy ya da sıkı ve sert bir yüzey oluşturabilirsiniz. Özellikle, ayak izi oluşumunu engelledikleri için, bu tür yüzeyler genellikle Wilton tipi ve tufted halılarda tercih edilir.Üstelik, elyaf ilmiklerinin farklı uzunlukta olması, halıya oymalı bir görünüm kazandırır. Sonuç olarak, bu yöntemlerle çok çeşitli dokusal özellikler ve estetikler elde edebilirsiniz. Oymalı bir görünüme sahip kesik ve bukle havlı halılarda, sadece belli ilmikler kesilerek, halı yüzeyinde aynı uzunlukta bulunmaları sağlanabilmektedir. Halı havının yoğun trafik alan bölgelerde tam performans sağlayabilmesi için esnek ve yeterli yoğunlukta bulunması gerekmektedir. Halının kalitesi, elyafın ve ilmiğin yoğunluğuna bağlıdır.

ALTLIKLAR

Altlıklar:

Halıda daha hoş bir his yaratmak ve ısı kaybına karşı fazladan yalıtım sağlamak gibi çok çeşitli amaçları bulunmaktadır. Bunun dışında altlıklar, halıları tozdan, kirden ve nemden de korur. Ayrıca oda içinde ses geçirmezlik de sağlayan bu altlıklar halıyı vakitsiz yıpranmalara karşı korur. Halı altlıklarında yaptığımız seçimde, halı seçimindeki benzer özelliklere dikkat ederiz; dayanıklılık, esneklik ve uzun ömürlülük. Günümüzde seçebileceğimiz üç farklı tipte altlık bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla; keçe altlık, köpük altlık ve kauçuk altlıktır.

Keçe Altlık:

Geçmiş yıllarda tek seçeneğimiz olan keçe altlıkları, jüt ve yün gibi elyafların ya da bunların karışımlarını kendir bezi içine iğneleyerek yaparız. Fakat günümüzde yeni ürünlerin ortaya çıkmasıyla bu altlıklar artık pek talep görmemekte, ancak kimi halı kurulumlarında nadiren de olsa karşılaşılmaktadır.

Köpük Altlık:

Genelde köpük altlıklar, astar poliüretan ve bileşik poliüretan yonga olmak üzere iki farklı çeşitte bulunmaktadırlar. Bu iki tür altlıktan en fazla talep gören bileşik poliüretan yongalardır. Bu altlıklar, düz ve çok renkli levhalar elde etmek üzere poliüretan yongaların yapıştırılmasıyla üretilmektedir. Kullanılan köpük ne kadar ucuz ise yapısı da o kadar yumuşak olacaktır ve bu sebeple de halıya gerekli koruma ve sağlamlığı veremeyecektir.

Kauçuk Altlık:

Aslında kauçuk altlıklar, kendir bezi destekli doğal sünger kauçuktan üretilmektedir. Bilinen en pahalı altlık olan bu malzeme, kaliteli bir iş çıkarmak için gerekli tüm gereksinimleri sağlamaktadır. Dayanıklılık, uzun ömürlülük ve esneklik gibi özellikleri ile kauçuk altlıklar, uzun yıllar boyunca iş görebilmektedir.

Döşeme:

Son tüketici olarak halının kurulumunda aktif rol oynamayabilirsiniz ancak yine de bu sistemin nasıl işlediği ile ilgili bilgi sahibi olmak daha dikkatli olmanızı sağlayacaktır. Bunlar arasında en bilineni, özellikle yaşam alanlarında uygulanan, “altlık üzerine yapıştırma” tekniğidir.

Altlık Üzerine Yapıştırma Yöntemi

Bu yöntem, halının döşendiği oda etrafında düz bir yüzey oluşturur. Bu yöntemde, halı altlığını zemine yapıştırıcı ile sabitleyin. Daha sonra halıyı istenilen ölçüde kesin ve altlık üzerine serdikten sonra mandallar yardımıyla bağlayın. Bu işlem sayesinde halı, duvar kenarında düz bir etki yaratır.

Direkt Yapıştırma Yöntemi

Bu yöntem, alt zeminin hazırlanma süresi açısından daha fazla vakit almaktadır. Çünkü yüzeyin düz ve nemden arındırılması alt zemin açısından çok büyük önem taşır. Direkt yapıştırma yönetiminde, altlık gerekmez. Doğru seçim, bu tür uygulamalara dayanıklı bir halı seçmektir. Halıyı, üreticinin tavsiye ettiği yapıştırıcıyla doğrudan zemine yapıştırın. Üretim esnasında altlık eklenerek imal edilen bazı halılar direkt yapıştırma yönetimi ile daha başarılı bir şekilde kurulabilirler çünkü bu tip halıları gererek yerleştirmeye çalışmak genellikle başarısız sonuçlanmaktadır.

Halı hav alma ve paketleme makinesi tüm halı çeşitlerine bakım yapar, hav uçlarını kabartarak daha canlı durmasını sağlar. Ayrıca halı hav alma ve paketleme makinesinin yedek parçaları için garmak.com.tr adresini kullanabilirsiniz.